Chili to nie tylko popularna przyprawa, ale i warzywo o bogatej historii, właściwościach leczniczych i szerokim zastosowaniu w kuchni. Ta pikantna papryczka, znana również jako pieprz cayenne, pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie od wieków wykorzystywana była zarówno w kuchni, jak i medycynie
Spis treści
Pochodzenie i uprawa
Papryczki wywodzą się z Ameryki Południowej, a ich udomowienie miało miejsce prawdopodobnie w Meksyku około 6000 lat temu. Początkowo były wykorzystywane przez rdzennych mieszkańców Ameryki jako źródło pożywienia i lekarstwo. Do Europy dotarły pod koniec XV wieku za sprawą Krzysztofa Kolumba, który początkowo traktował je jako ozdobną roślinę. Dopiero z czasem odkryto ich pikantny smak i właściwości kulinarne, co zapoczątkowało ich globalną popularność.
Obecnie papryczki chili uprawiane są w wielu regionach świata o ciepłym klimacie, w tym w Meksyku, Indiach, Chinach, Tajlandii, Brazylii i Stanach Zjednoczonych. Wymagają słonecznego stanowiska, żyznej i przepuszczalnej gleby oraz regularnego nawadniania. Uprawa chili może być wyzwaniem, ale satysfakcja z zebrania własnych, dorodnych papryczek jest warta wysiłku.
Istnieje wiele odmian chili, różniących się między sobą kształtem, kolorem, smakiem i ostrością. Do najpopularniejszych odmian należą:
- Jalapeno: zielone papryczki o średniej ostrości, popularne w kuchni meksykańskiej
- Habanero: pomarańczowe lub czerwone papryczki o bardzo ostrej nucie
- Cayenne: czerwone papryczki o średniej ostrości, często używane w proszku
- Scotch bonnet: czerwone papryczki o bardzo ostrej nucie, popularne w kuchni karaibskiej
- Papryka chili: odmiana o łagodnym smaku i słodkim aromacie
Oprócz uprawy w gruncie, papryczki chili można również hodować w doniczkach na balkonie lub parapecie. Stanowi to świetną opcję dla osób mieszkających w chłodniejszych regionach.
Ciekawostki o chili:
- Nazwa “chili” pochodzi od nahuatl, języka azteckiego, i oznacza “pieprz”.
- W 2013 roku papryczka Carolina Reaper została oficjalnie uznana za najostrzejszą papryczkę świata. Jej ostrość wynosi 2,2 miliona jednostek Scoville’a.
- W Indiach jest uważane za świętą roślinę i używane w wielu ceremoniach religijnych.
- W Meksyku istnieje muzeum poświęcone chili – Museo del Chile en Puebla.
- Najdłuższa łańcuch papryczek chili na świecie miał długość 2,5 km i został stworzony w Chinach w 2016 roku.
- Kapsaicyna, alkaloid odpowiedzialny za ostry smak chili, jest używana w sprayu pieprzowym.
- Może pomóc w utracie wagi, ponieważ przyspiesza metabolizm i spalanie tłuszczu.
- Spożywanie chili może łagodzić bóle głowy i migreny.
- Papryczki są bogate w witaminę C, A, E, K oraz witaminy z grupy B. Zawierają również potas, magnez, mangan, żelazo i cynk.
Źródła:
- Kuchnie Świata – Papryka chili
- Księga Guinnessa: Chilli peppers
- Healthline – 10 Evidence-Based Health Benefits of Chili Peppers:
Właściwości lecznicze
Chili, znane również jako papryczka chili, to nie tylko pikantna przyprawa, ale również bogate źródło witamin i minerałów. Posiada szereg właściwości leczniczych, które zostały potwierdzone badaniami naukowymi.
Głównym składnikiem chili odpowiedzialnym za jego właściwości lecznicze jest kapsaicyna. Kapsaicyna to alkaloid, który nadaje charakterystyczny ostry smak. Wykazuje ona działanie:
- Przeciwbólowe: Kapsaicyna blokuje działanie substancji chemicznych odpowiedzialnych za przekazywanie bólu do mózgu. Może być stosowana w łagodzeniu bólu stawów, mięśni, migren i bólu neuropatycznego.
- Przeciwzapalne: Kapsaicyna hamuje działanie enzymów odpowiedzialnych za stany zapalne. Może być stosowana w leczeniu zapalenia stawów, reumatoidalnego zapalenia stawów i łuszczycy.
- Przeciwutleniające: Kapsaicyna chroni komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Może to zmniejszać ryzyko rozwoju chorób nowotworowych, chorób serca i innych schorzeń.
- Przeciwbakteryjne: Kapsaicyna hamuje rozwój bakterii, takich jak E. coli i Staphylococcus aureus. Może być stosowana w leczeniu infekcji bakteryjnych.
- Przeciwgrzybicze: Kapsaicyna hamuje rozwój grzybów, takich jak Candida albicans. Może być stosowana w leczeniu infekcji grzybiczych.
- Przyspieszające metabolizm: Kapsaicyna może przyspieszać metabolizm i spalanie tłuszczu. Może to pomóc w utracie wagi.
Oprócz kapsaicyny chili zawiera również inne składniki o właściwościach leczniczych:
- Witamina C: Wspomaga odporność organizmu.
- Witamina A: Ważna dla zdrowia oczu i skóry.
- Witamina E: Chroni komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki.
- Potas: Reguluje ciśnienie krwi.
- Magnez: Ważny dla zdrowia kości i mięśni.
- Mangan: Wspomaga metabolizm glukozy.
- Żelazo: Zapobiega anemii.
- Cynk: Wspomaga odporność organizmu.
Należy jednak pamiętać, że chili może również mieć negatywne skutki uboczne:
- Podrażnienia układu pokarmowego: Kapsaicyna może podrażniać żołądek i jelita. U osób z wrażliwym układem pokarmowym może to powodować zgagę, ból brzucha, nudności, wymioty i biegunkę.
- Zwiększone ryzyko wrzodów żołądka: Badania sugerują, że częste spożywanie chili może zwiększać ryzyko rozwoju wrzodów żołądka.
- Zaburzenia rytmu serca: Kapsaicyna może powodować przyspieszenie akcji serca i arytmię u osób z chorobami serca.
- Problemy z oczami: Kontakt papryczek chili z oczami może powodować pieczenie, łzawienie i zaczerwienienie.
- Alergie: U niektórych osób chili może wywołać reakcję alergiczną, objawiającą się pokrzywką, swędzeniem, a nawet dusznościami.
Ważne jest, aby spożywać chili z umiarem i obserwować reakcję swojego organizmu. W przypadku wystąpienia negatywnych skutków ubocznych, należy zmniejszyć ilość spożywanego chili lub całkowicie z niego zrezygnować.
Top 10 posiłków
- Chili con carne – pikantne danie z mięsem mielonym, fasolą i pomidorami
- Sos chili – pikantny sos do dań mięsnych i warzywnych
- Guacamole – pikantny dip z awokado, pomidorów i cebuli
- Papryczki faszerowane mięsem lub serem
- Zupa chili – pikantna zupa z pomidorami, fasolą i mięsem
- Burgery z chili – pikantne burgery z dodatkiem papryczki chili
- Pieczone ziemniaki z chili – pikantne pieczone ziemniaki z dodatkiem papryczki chili i śmietany
- Jajecznica z chili – pikantna jajecznica z dodatkiem papryczki chili
- Makaron z chili – pikantny makaron z sosem pomidorowym i papryczką chili
- Pizza – pikantna pizza z dodatkiem papryczki chili, salami i sera
Dodatkowe informacje:
- Skala Scoville’a: https://pl.wikipedia.org/wiki/Skala_Scoville%27a
- Właściwości lecznicze chili: CHILI NA RAKA
- Czekolada i Link